Gaswinning

Aardgas is een fossiele brandstof. Aardgas bestaat voor het grootste gedeelte uit methaan.

Aardgas is ontstaan uit planten, die honderden miljoenen jaren geleden zijn afgestorven. Zo ontstonden aardlagen met organische bestanddelen, die heel diep begraven onder ons aardoppervlak liggen en een enorme voorraad koolstoffen vormen. Deze voorraad zonk steeds dieper weg en werd steeds geconcentreerder. Het werd steenkool. In de zeeën gebeurde ongeveer hetzelfde met dode zeedieren en -planten. Hier ontstond aardolie. Door de warmte en de druk op die diepte, kwam methaan vrij. Dat is aardgas. Omdat aardgas lichter is dan water, sijpelde het naar boven. Uiteindelijk werd het door ondoordringbare lagen (klei of zout) tegengehouden. Het bleef in de poreuze lagen daaronder zitten. Deze lagen liggen op 2 tot 4 kilometer diepte. Het aardgas zit, onder hoge druk, in de poriën (dat zijn minuscule gaatjes) van deze zand- of kalksteenlaag.

Meer weten?

• EBN (hoe werkt gaswinnen)
• Naturalis

Vermilion wint per jaar ongeveer 713 miljoen kubieke meter (m³) aardgas in Nederland. Dat staat gelijk aan het gasverbruik van ongeveer 500.000 Nederlandse huishoudens. Er zijn bijna 8 miljoen huishoudens in Nederland, dus dat komt neer op het verbruik van ruim 6% van alle Nederlandse huishoudens.

Eerst doen we metingen in diepe aardlagen en analyseren we deze. Als we denken dat aardgas in de grond zit, boren we een put. Daarna kunnen we het gas winnen uit de diepe ondergrond. Afhankelijk van het gasveld kan dit tientallen jaren duren. Wanneer een gasveld leeg is, ruimen we alles weer op. Gasproductie kunnen we dus onderverdelen in de volgende fases:

• Verkennen
• Boren
• Gaswinnen
• Opruimen

Meer weten?

• Animatie: Van vergunning tot aardgaswinning
• EBN (hoe werkt gaswinnen)
• Staatstoezicht op de Mijnen

In de eerste fase onderzoeken we of mogelijk aardgas aanwezig is in een gebied. Dat doen we met seismisch onderzoek. Hierbij worden geluidsgolven de grond ingestuurd om informatie in te winnen. De signalen uit dit onderzoek analyseren we in detail met geavanceerde software. Hierna bepalen onze geologen of mogelijk ergens aardgas aanwezig is.

Meer weten?

• Video: Seismisch onderzoek 2017 in Friesland
• EBN (hoe werkt gaswinnen - verkennen)

In de tweede fase kijken we via een boring hoeveel aardgas er echt in het gasveld zit. Zo’n boring duurt meestal ongeveer vier weken en gaat 24 uur per dag door. Dit is de fase waar de omgeving het meest van merkt. Het gaat bijvoorbeeld om geluid of licht in de avonduren. Als omwonende informeren we u altijd van te voren als u iets kunt merken van onze activiteiten.

Meer weten?

• Video: Werkzaamheden tijdens een boring
• EBN (hoe werkt gaswinnen - opsporen)

Vanaf een boortoren op de locatie gaan we steeds verder de grond in. De diameter van het gat dat we boren in de grond is niet groot, vaak maar één meter. Maar hoe dieper we gaan, hoe kleiner het wordt. Op de plek van het gasveld – op een diepte van meer dan twee kilometer – is de boorkop vaak maar tientallen centimeters groot. De boorkop wordt gestuurd naar de plek die de geologen hebben aangewezen. Dat is echt precisiewerk en dat kunnen alleen echte specialisten doen.

Meer weten?

• EBN (hoe werkt gaswinnen - opsporen)

In de derde fase produceren we het gas, dat meestal vanzelf omhoog komt. Het gas gaat daarna via ondergrondse leidingen naar een gasbehandelingsstation, waarna het zijn weg vindt naar Nederlandse huishoudens en bedrijven. Tijdens de gasproductie is er vrijwel geen overlast. Wel zijn soms onderhoudswerkzaamheden nodig. Dan zijn onze technische mensen aanwezig op de locatie. Bij onderhoudswerkzaamheden die overlast kunnen veroorzaken, informeren wij de omgeving natuurlijk altijd ruim van tevoren.

Meer weten?

• EBN (hoe werkt gaswinnen - winnen)

In de laatste fase gaan we opruimen. Als een locatie niet meer wordt gebruikt voor gasproductie en we zeker weten dat dit zo blijft, ruimen we deze netjes op. We brengen de locatie weer terug in de oorspronkelijke staat.

Meer weten?

• EBN (hoe werkt gaswinnen - opruimen)

Hydraulische stimulatie (ook wel fracken genoemd) is een techniek om de doorlaatbaarheid van het gesteente te vergroten. Zo kan het aardgas makkelijker worden gewonnen. Via het boorgat pompen we dan in korte tijd – meestal een paar uur – onder hoge druk water met kleine korrels in het gasvoerende gesteente. Hierdoor ontstaan kleine scheurtjes in de laag waarin het gas zit. De scheurtjes worden opengehouden door de kleine korrels. Daardoor kan het aardgas makkelijker naar de put toestromen. Hydraulische stimulatie hoeft meestal maar één keer te worden uitgevoerd.

Buiten Nederland wordt ook aardgas gewonnen door het fracken van schaliegesteente om schaliegas te winnen. Voor het winnen van schaliegas zijn grote hoeveelheden putten en fracks nodig. Het winnen van schaliegas is in Nederland niet toegestaan. Dit gebeurt hier dus niet.

Meer weten?

• Staatstoezicht op de Mijnen

Bij gasproductie op land komt water mee omhoog. Dit is water met een zeer hoog zoutgehalte. In onze gasbehandelingsstations scheiden wij het aardgas van het water. Het aardgas gaat naar Nederlandse huishoudens en bedrijven. Het productiewater brengen wij terug naar waar het vandaan kwam: in de diepe ondergrond, op meer dan twee kilometer diepte. Dat noemen we waterinjectie.

Meer weten?

• Staatstoezicht op de Mijnen